Energiemarkten

Welke energiemarkten zijn er voor stroom en gas en wat voor invloed hebben deze markten (in)direct op jouw stroom- of gascontract? Zonneplan geeft je wat basisinformatie over energiemarkten.

Energiemarkten kan je zien als platforms waarop energieproducten zoals elektriciteit, gas, en olie worden verhandeld. Op deze markten (ver)kopen bijvoorbeeld energieproducenten, energielevanciers en overheidsinstanties producten als stroom en gas. Hiermee wordt vraag en aanbod op elkaar afgestemd, waarmee ook de prijs wordt bepaald.

Er zijn diverse energiemarkten, elk met zijn eigen kenmerken en functies:

• ICE ENDEX (Langetermijnmarkt): Hier worden contracten voor de levering van energie over een langere periode verhandeld. Dit helpt partijen om zich in te dekken tegen prijsschommelingen.
• EPEXSPOT (Kortetermijnmarkt): Richt zich op de handel in elektriciteit voor de korte termijn, waarbij de levering vaak de volgende dag al plaatsvindt.
• Intraday (Kortetermijnmarkt): Een nog kortere termijn dan EPEXSPOT, waarbij handelaren gedurende de dag energie kunnen kopen en verkopen, vaak tot slechts enkele uren voor levering.
• Onbalansmarkt: Deze markt corrigeert realtime onvoorziene afwijkingen tussen vraag en aanbod, bijvoorbeeld wanneer het weer toch anders blijkt te zijn dan vooraf ingeschat. Voorbeeld: voor zondag wordt ingeschat dat het overwegend zonnig zal zijn waardoor de zonnepanelen veel stroom opwekken. Er zijn dan minder gascentrales nodig om bij te springen. Toch blijkt het op zondag plots veel bewolkter te zijn dan verwacht, en hebben energieleveranciers vooraf te weinig stroom ingekocht. Dit wordt gecorrigeerd op de onbalansmarkt, die dus eigenlijk essentieel is voor het zorgen van de stabiliteit van het energienet.
• TTF (Gasbeurs): De Title Transfer Facility is de voornaamste gasbeurs van Europa, waar langetermijn- en kortetermijncontracten voor gas worden verhandeld.
• TTF Day Ahead (Gas Korte Termijn): Specifiek gericht op de handel in gas voor levering de volgende dag, vergelijkbaar met de kortetermijn elektriciteitsmarkten.

Als consument of bedrijf komt je direct of indirect in aanraking met deze energiemarkten. De prijs die je voor energie betaalt, is namelijk het resultaat van complexe handelsprocessen op deze markten. Hoewel directe toegang tot de handel op deze markten eigenlijk alleen bedoeld is voor grote partijen zoals energieproducenten en -leveranciers, heeft de liberalisering van de energiemarkt het mogelijk gemaakt voor kleinere spelers en zelfs eindgebruikers om indirect betrokken te zijn via energiecoöperaties of speciale energiecontracten.